Een korte geschiedenis van aardappelpuree
We maken al sinds mensenheugenis aardappelpuree...
Van bijna alles kan een puree worden gemaakt, want je hoeft alleen maar te pureren wat je wilt eten. We kunnen ons dus voorstellen dat aardappelpuree eeuwen geleden is ontstaan met gereedschap, zelfs met een simpele steen als je erover nadenkt. Oh, en ik vergat: we moesten ook het vuur ontdekken. Ja, ongekookte groente- of fruitpuree is toch niet zo lekker? Zeker is dat veel recepten voor aardappelpuree tot ons zijn gekomen sinds het begin der tijden.
Romeinen aan tafel / Foto wikipedia.
De Romeinen, bijvoorbeeld, hebben ons een aantal leuke recepten voor aardappelpuree nagelaten. Plinius de Oudere, bijvoorbeeld, had iets met erwtenpuree , terwijl Dion Cassius van groene groenten hield. Ieder het zijne, tenslotte. In de Middeleeuwen waren purees zeldzaam (in een tijd waarin mensen hun tanden verloren). Ze werden gemaakt van tuinbonen en werden in feite meer beschouwd als sauzen om gerechten mee te garneren. Het was de 18e eeuw die de puree in de kijker zette door een aantal voedingsmiddelen te pureren: artisjokken, rapen, enz.
De aardappel kwam tot ons vanuit Amerika
Dat klopt! Voor Columbus waren er geen aardappelen in de tuin. Onvoorstelbaar vandaag. Ook geen tomaten, maar dat is een ander verhaal. Toen de Spaanse conquistadores in Amerika aankwamen, ontdekten ze niet alleen de Inca's, de Azteken enzovoort, niet alleen goud en zilver, maar ook de aardappel , die lang een van de favoriete groenten van de Amerikaanse indianen is geweest. Zij verbouwen al minstens 10.000 jaar allerlei soorten aardappelen. Als nieuwsgierig voorwerp voor de Europeanen, die hem enige tijd als geneesmiddel gebruikten, begon hij in de 17e eeuw langzaam zijn weg te vinden naar het oude continent. De Italianen beschouwden het als een truffel. De Fransen noemden hem eerst "cartoufle", wat in Duitsland leidde tot "kartofeln", die hem als eerste beschouwden als een voedingsmiddel dat op min of meer grote schaal moest worden geteeld. Het was in Duitsland dat Monsieur Parmentier de aardappel ontdekte...
En Parmentier maakte het in de mode.
Het arriveerde in Frankrijk in de 18e eeuw met Monsieur Parmentier. Antoine-Augustin Parmentier (1737-1813) is een geweldige figuur. Hij was een militaire apotheker. Gepassioneerd door de vooruitgang zoals in zijn tijd, het tijdperk van de Verlichting, ontdekte hij de aardappel in Pruisen, terwijl hij een gevangene was tijdens de Zevenjarige Oorlog . De gevangenen kregen deze aardappelpap geserveerd . Het is voedzaam en de groente is vrij gemakkelijk te verbouwen. Een oplossing voor de voedseltekorten die nog steeds een ravage veroorzaakten in Frankrijk. Brood is het basisvoedsel van de Fransen, die er een fortuin voor betalen (meer dan de helft van hun salaris) en vaak opraken door bijvoorbeeld het weer. Als het te veel regent, groeit de tarwe niet, als het te weinig regent, groeit de tarwe ook niet. Met de aardappel geen probleem.
Botanische tekening van de aardappel / Door Amédée Masclef - Atlas des plantes de France. 1891, Publiek domein . Wikimedia
Parmentier's gevecht tegen vooringenomen ideeën.
Dat is verre van eenvoudig, wantin Frankrijk, met uitzondering van enkele streken zoals Lotharingen en de Franche Comté, wordt de aardappel gehaat en beschouwd als veevoeder. Bovendien was men niet op het idee gekomen om aardappelen te koken, waardoor de smaak ervan niet begrepen kon worden. Parrmentier gaf niet op. Hij presenteerde zijn project in Versailles in 1786. Nadat hij koning Lodewijk XVI en Marie Antoinette had overtuigd van de voordelen van de aardappel, haalde Parmentier hen over hem te helpen door aardappelen te planten in Les Sablons bij Parijs, een slecht gebied waar niets groeide. Enkele weken later presenteerde hij een boeket aardappelbloemen aan de koning. De koning was verbaasd en feliciteerde Parmentier : "Frankrijk zal u ooit dankbaar zijn dat u het brood van de armen hebt gevonden".
Parmentier is een sterke marketeer, die aardappelen "trendy" maakt.
Antoine-Auguste Parmentier (1737-1813), landbouwkundige en filantroop
Eerst promoot de koningin de aardappel. De koning spreekt over het "brood der armen" en de koningin draagt een aardappelbloem in haar knoopsgat. Het lijkt niets, maar het maakt mensen aan het praten en wekt de nieuwsgierigheid van het Hof en vervolgens van de Stad. Vervolgens kookt Parmentier zijn aardappelen en presenteert ze aan de "beïnvloeders" van die tijd. Prinsen, bisschoppen, persoonlijkheden zoals Benjamin Franklin, die ze op hun beurt proefden en promootten... Toch duurde het tot de 19e eeuw voordat de aardappel het platteland binnendrong en het nieuwe hoofdvoedsel van de Fransen werd, na brood, dat ook nu nog hoog op de lijst van favoriete voedingsmiddelen van de Fransen staat.
