Blauw, wit... De kleuren veranderen lang
Het idee van een nationale vlag is een idee dat is ontstaan met het begrip natie, dat wil zeggen vanaf de 18e eeuw. Daarvoor werden de kleuren van de koning vaak verward met die van Frankrijk. En deze kleuren veranderen. Toen de koning ten strijde trok, haalde hij de "oriflamme de Saint Denis" uit de koninklijke abdij van Saint Denis bij Parijs, in rood.
Sint Denis overhandigt het vaandel / Door G.Garitan - Eigen werk, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37212358
De koning van Frankrijk heeft ook zijn eigen symbolen, namelijk de gouden fleur-de-lis op een azuurblauwe achtergrond. Ze staan afgebeeld op zijn wapenschild, op zijn kroningsgewaden en op de livrei van zijn garde. Maar wit is minstens sinds Hendrik IV ook het embleem van de koning. En Franse schepen voerden meer dan twee eeuwen lang, tot 1790, een witte vlag, de kleur van de monarchie en de kleur van Frankrijk. Wat alles veranderde was de Franse Revolutie.
De gouden fleur-de-lys op een azuurblauwe achtergrond, blazoen van de koningen van Frankrijk / Armorial bekend als "de la Planche" 1669.
De Franse Revolutie brengt de drie kleuren
In juli 1789, de dag na de bestorming van de Bastille, droegen de inwoners van Parijs verschillende kokades. Sommigen droegen een groene haan, anderen een witte, en de Franse Garde, die erg populair was omdat zij als eersten de Bastille betraden, droeg een blauw, wit en rood tenue. De meest gedragen kleuren waren blauw en rood, de traditionele kleuren van de stad Parijs. Sommigen voegden er wit aan toe, het symbool van het koninkrijk, zoals La Fayette, de zeer populaire leider van de Nationale Garde, die een blauwe, witte en rode haan droeg. Deze drie kleuren werden de kleuren van de Revolutie.
Eerste officiële vermelding van de drie kleuren op 20 maart 1790
Een decreet van de Nationale Vergadering van 20 maart 1790 wijdde voor het eerst de drie kleuren in, door te bepalen dat "wanneer gemeentelijke ambtenaren in functie zijn, zij als onderscheidingsteken een sjaal moeten dragen met de drie kleuren van de natie: blauw, rood en wit" . Merk terloops op dat het bevel niet is gedefinieerd zoals we het vandaag kennen. We zien ze ook op 14 juli 1790, de eerste feestdag in de geschiedenis, tijdens het Fête de la Fédération , waarbij afgevaardigden uit alle provincies in Parijs bijeenkomen voor een groot feest op de Champs de Mars.
La fête de la fédération, eerste feestdagen in de Franse geschiedenis / Vintage gravure.
En de creatie van de eerste marinevlag
Op 20 oktober 1790, toen de witte vlag nog de Franse zeevlag was, stelde Henri de Virieu voor om het wit van Henri IV samen te voegen met een blauw wit rood veld, zodat "de kleur van de pluim van Henri IV zou worden samengevoegd met de kleur van de heroverde vrijheid". Op 24 oktober keurde deNationale Vergadering een rood wit blauwe kaart op de witte marinevlaggengoed.
1e nationale vlag blauw wit rood gedragen door de Achilles (links) en de "Volkswreker" (rechts) op dit schilderij dat de slag van Prairial An II tegen de H.M.S Brunswijk voorstelt / Schilderij van Nicolas Pocok (1740 - 1821) Nationaal Scheepvaartmuseum).
1794: geboorte van de blauw-wit-rode vlag.
Toen de Franse Revolutie een meer bewogen wending nam, waren het deze drie kleuren dieLodewijk XVI moest dragen tijdens de eerste inname van de Tuilerieën op 17 juni 1792 . De koning werd gedwongen de Phrygische pet te dragen, de revolutionaire pet, met daarop de blauwe, witte en rode haan, en hij moest drinken "op de gezondheid van het Volk". Zeker, de drie kleuren zijn de kleuren van de Franse Revolutie. Ze worden de kleuren van de Republiek.
1792 Lodewijk XVI drinkt op de gezondheid van het volk en draagt de Frygische pet en de blauw-wit-rode haan.
In 1794, toen Frankrijk een republiek was geworden, werd de schilder Jacques Louis DAVID (1748 - 1825) gevraagd een nieuw model vlag voor de marine voor te stellen. Hij stelde voor te beginnen met de blauwe. Enkele maanden later werd de blauw-wit-rode vlag aangenomen als "de vlag van de Natie". Dat bleef zo tijdens het Keizerrijk.
Achtervolgd door de terugkerende monarchie.
In 1815 schafte de monarchie onmiddellijk de drie kleuren af en stelde opnieuw wit in, de kleur van de koning. De militaire uniformen, vaak blauw-wit-rood, werden veranderd in alleen wit. Dit duurde 15 jaar en eindigde met de julirevolutie van 1830, die Karel X van de macht verdreef en zijn neef Louis-Philippe in zijn plaats installeerde. Louis-Philippe , die betrokken was geweest bij het begin van de Franse Revolutie, nam de drie kleuren over in een poging tot nationale harmonie. Hij voegde de haan toe als het embleem van het land. Deze drie kleuren begeleiden Frankrijk opnieuw. Ze waren bijna verdwenen in 1848.
Louis Philippe I, koning der Fransen, door Winterhalter (1841).
Twee keuzes die de kleuren van de nationale vlag bepaalden.
"Liberty Guiding the People" / Door Delacroix (1830).
In 1848, met de val van de julimonarchie en de heroprichting van de Republiek, kwam de kwestie van de vlag opnieuw ter sprake. Voor sommige revolutionairen kon de blauwe, witte en rode vlag, die de julimonarchie had begeleid, geen symbool zijn voor de gloednieuwe Tweede Republiek. Zij wilden deze vervangen door de meer revolutionaire rode vlag. Het was de dichter Lamartine die het pleit won en het behoud van de driekleurige vlag afdwong met de woorden "de driekleurige vlag heeft de wereld rondgereisd, met de naam, de glorie en de vrijheid van het Vaderland" . Hij werd behouden door Napoleon III, die de adelaar als keizerlijk symbool toevoegde. In 1873, twee jaar na de verschrikkelijke nederlaag van Frankrijk door het nieuw gevormde Duitsland, kwam de kwestie van het herstel van de monarchie opnieuw ter sprake. De monarchistische afgevaardigden hadden een meerderheid in de Nationale Vergadering en daarom werd de kroon aangeboden aan de graaf van Chambord, een afstammeling van Lodewijk XV. De Republiek stond op het punt te worden afgeschaft toen de graaf van Chambord aankondigde dat hij de drie kleuren niet als nationale vlag zou gebruiken. Het is tegen zijn overtuigingen. Als men de drie kleuren handhaaft weigert hij koning te zijn. Onmogelijk voor de afgevaardigden van die tijd. De drie kleuren worden behouden en de Republiek, vers van 2 jaar, wordt voortgezet. De blauw-wit-rode vlag heeft ons altijd begeleid.
In 1914 versierde Joffre de driekleur van een regiment.
Regels en gebruiken voor de Franse vlag
Het is officieel de vlag van de Franse Republiek in de grondwet van de Vijfde Republiek. Hij bestaat uit 30% blauw, 33% wit en 37% rood. Het blauw is in de loop der tijd geëvolueerd. Lichter tijdens de Franse Revolutie, donkerder tijdens het Empire, lichter gemaakt in 1974 door president Valery Giscard d'Estaing die het te martiaal vond, is het nu teruggekeerd naar de donkerdere kleur blauw. Hij prijkt op alle openbare gebouwen, vaak naast de Europese vlag. Hij hangt bij de president van de Republiek tijdens officiële toespraken en sinds 2007 hangt hij achter de voorzitter van de Nationale Vergadering. Sinds 2003 is minachting van de vlag en het volkslied strafbaar.
De nationale vlag op het fronton van een Frans stadhuis / Image by JackieLou DL from Pixabay
Het gebruik van de drie kleuren
De drie kleuren zijn geërfd van de Franse Revolutie en worden ook nu nog gebruikt door volksvertegenwoordigers. Ze staan op de sjaals van burgemeesters (met een gouden kwastje), loco-burgemeesters (met een zilveren kwastje), maar ook van afgevaardigden en senatoren. Hij wordt gedragen van de linkerschouder naar rechts. Blauw bij de kraag voor lokale verkozenen, rood bij de kraag voor nationale verkozenen. Ook politiecommissarissen en officieren van justitie kunnen de sjaal bij bepaalde gelegenheden dragen.
Een citaat vat de geschiedenis samen van deze vlag die zoveel momenten in de geschiedenis van Frankrijk heeft begeleid. Het is vanEdmond Rostand (de auteur van Cyrano de Bergerac) en luidt als volgt
- Vol bloed aan de onderkant en lucht aan de bovenkant,
- Omdat de bodem in een vruchtbare horror dook,
- En dat de top baadde in de hoop van de wereld...
