De legende van de bebaarde poilus
Poilus in de loopgraven. Bron foto : wikipedia.fr
Vroeger werd op scholen vaak uitgelegd dat soldaten de bijnaam "poilus" (harige mannen) kregen omdat ze geen tijd of hygiëne hadden. Het kwam erop neer dat ze geen tijd hadden om zich te scheren als ze aanvallen moesten ondersteunen of gevechten moesten aangaan met de vijand. En het is waar dat de hygiënische omstandigheden in de loopgraven erbarmelijk waren: modder, regen, luizen... En toch zou het een groot misverstand zijn over de soldaten van die tijd om te denken dat ze geen tijd namen om zich te scheren. Integendeel, ze hadden alles bij zich wat ze nodig hadden en de komst van gas, en dus gasmaskers, zou hen gedwongen hebben om hun baard te scheren zodat deze beter beschermd zou zijn en aan hun gezicht zou blijven plakken.
Een kapper scheert een soldaat in een loopgraaf. Bron: Wikipedia.fr
Een poilu is een moedig persoon
Voor de Fransen van vroeger was een poilu iemand die moedig was. Al in de 17e eeuw werd deze term gebruikt om soldaten of moedige mannen aan te duiden. Het moet gezegd worden dat haar in die tijd een symbool was van viriliteit en dus van moed. In "Les précieuses ridicules" verwijst Molière naar een "dappere met drie haren". En dit haar is terug te vinden in veel 19e-eeuwse uitdrukkingen, zoals "avoir du poil au coeur" ("haar op de borst hebben"). Het was Balzac die voor het eerst de term "poilu" gebruikte om te verwijzen naar de grognards, de soldaten van Napoleon 1e.
Een van Napoleons grunts. Afbeelding gekozen door monsieurdefrance.com: schilderij door Édouard Detaille, Publiek domein, via Wikimedia Commons
En de soldaten van de Eerste Wereldoorlog waren
Terwijl de soldaten naar zichzelf verwezen als "de mannen", was het pas na de Slag om de Marne in 1914 dat het woord begon op te komen . Na de oorlog werd de term meer gebruikt door burgers dan door de soldaten zelf. Het was ook een erg liefdevol woord. Tijdens de oorlog werden 8.410.000 Franse soldaten en matrozen gemobiliseerd. 1.397.000 van hen stierven voor Frankrijk.
De laatste van de helden: Lazare Ponticelli
Monsieur Lazare PONTICELLI, de laatste poilu. Afbeelding gekozen door monsieurdefrance.Com: Door AMBERG David - Bewerkt uit File:Lazare Ponticelli 2006.jpg, oorspronkelijke auteur is AMBERG David ), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5714491
De laatste poilu was Lazare PONTICELLI (1897-2008). Hij werd geboren in Italië en ging aan het begin van de oorlog in het leger, waarbij hij loog over zijn leeftijd. Hij was ook lid van het verzet vanaf 1942 tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij stierf in 2008, de laatste nog levende poilu, en was het onderwerp van een nationaal eerbetoon. Er werd een staatsbegrafenis gehouden in Les Invalides in Parijs, vlaggen werden halfstok gehesen en het land nam een minuut stilte in acht. De ceremonie vond plaats om 11 uur 's ochtends op 17 maart 2008.
